حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ حسین انصاریان» بیش از ۵۰ سال است که در عرصه تبلیغ دین فعالیت میکند. وی در طول سالیان دراز، با استفاده از ابزار"منبر"و"قلم"معارف قرآن و اهل بیت(علیه السلام) را به مردم منتقل نموده است و اینک نیز از"فضای سایبر"بخوبی بهره میگیرد. همچنین سوز مناجاتهای او برای مؤمنان ایرانی آشناست.
استاد انصاریان با وجود اینکه در این روزها مشغله فراوان دارد و خود را برای منبر و مراسم احیاء در حسینیه همدانیهای تهران نیز آماده میکند به خبرنگار ابنا پاسخ منفی نداد و بزرگوارانه وقت زیادی را برای پاسخ به سؤالات ما صرف کرد.
متن کامل مصاحبه اختصاصی خبرگزاری ابنا با استاد حسین انصاریان درباره علی(علیه السلام) را بخوانید:
ابـنا: با آنهمه سفارشهای پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به محبت و ولایت علی(علیه السلام)، چرا پس از وفات پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) دوران رنج کشیدن‌های ایشان فرا رسید؟ از ندادن جواب سلام ایشان گرفته تا ضرب و شتم همسر در مقابل دیدگانشان؛ از غصب فدک تا تهدیدها و تهمتها؛ و از جنگ‌های سه گانه تا شهادت جانسوز.
ــ بسم الله الرحمن الرحیم. فرهنگ جاهلیت پیش از اسلام آنچنان در عمق جان، عقل و روح مردم ریشه دوانده بود که در بسیاری از آثار اسلامی آمده است که پس از وفات پیامبر بیش از ۱۲ نفر مسلمان کامل وجود نداشت؛ امثال «سلمان»، «ابوذر»، «مقداد»، «عمار»، «ابورافع» و «ابوالهیثم بن التیهان». بنابراین مؤمنان و شیعیان حقیقی به اندازه انگشتان دست، و مخالفان، معاندان، حسودان و کینه ورزان به علی(علیه السلام) جمعیتی گسترده بودند.
ضمن اینکه بسیاری از اقوام و دوستان همین مسلمانان هم در جنگ‌های زمان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به دست علی(علیه السلام) کشته شده بودند. به این خاطر آنها از روی کینه آن حضرت را آزار می‌دادند. برخی نیز از روی حسد و کبر آن رفتارها را می‌کردند.
ابـنا: آیا به همین دلیل بود که حضرت علی(علیه السلام) نیز مانند حضرت صدیقه طاهره(سلام الله علیها) وصیت کردند که مخفیانه تشییع و دفن شوند و محل قبر ایشان معلوم نشود؟!
ــ بله؛ امیرالمؤمنین از آن کینه ها خبر داشتند. ایشان همچنین می‌دانستند که حتی پس از شهادت نیز امکان جسارت به قبر و حرم مطهر ایشان در اندیشه آلوده خوارج وجود دارد. لذا فرمان مخفی کردن قبرشان را دادند.
ابـنا: و چرا این مخفی ماندن تا قرن بعد و زمان هارون ادامه یافت؟ مگر خطر خوارج تا کی وجود داشت؟!
ــ خطر خوارج تا همین امروز که در سال ۱۴۳۴ هجری قمری قرار داریم هم وجود دارد. گروهی از خوارج همان جمعیتی بودند که قبر «حجر بن عدی» را نبش کردند و جنازه آن شهید را دزدیدند. این طایفه خبیث اگر دستشان برسد با پول وهابیت و قطر و ترکیه همان کاری که با قبر حجر کردند با قبر علی(علیه السلام) هم خواهند کرد!!
ابـنا: خوارج تصمیم گرفته بودند که سه نفر را در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان ترور کنند؛ «امیرالمؤمنین علی(علیه السلام)»، «معاویه» و «عمروعاص». چرا از این فهرست، فقط عملیات ترور مولا علی(علیه السلام) موفق شد؟ این صرفاً یک اتفاق بود یا یک اراده ماورایی؟
ــ ضارب معاویه مانند بسیاری از ضاربان، ضربتش به خطا رفت و معاویه به درک واصل نشد. عمروعاص هم به عذری به مسجد نیامد و نایب فرستاد. اما ضربت «ابن ملجم» بشدت به فرق علی(علیه السلام) نشست و سبب شهادت آن حضرت شد. عمل آن سه مهاجم، ارتباطی به اراده ماورایی نداشت. اراده ماورایی فقط خیر محض را اداره میکند؛ و اگر کار ابن ملجم فقط به اراده ماورایی بود گناهی مرتبت نشده بود زیرا کار به اجبار ـ و نه اراده ـ انجام گرفته بود. اما کار به اراده و اختیار قاتل انجام گرفت و کارش بزرگترین گناه دوره تاریخ بود و ابن ملجم با این عمل تبدیل به"اشقی الاشقیاء"شد.
ابـنا: برخی علت اقدام ابن ملجم در به شهادت رساندن حضرت را، عشق وی به زنی به نام «قطام» یا «قطامه» عنوان میکنند. به این حکایت در سریال معروف امام علی(علیه السلام) نیز دامن زده شد؛ ولی واقعیت باید غیر از این باشد. علی(علیه السلام) به کدامین گناه کشته شد؟
ــ روایت قطامه ملعونه و عشق ابن ملجم ملعون به وی، و اینکه این عشق سبب تحریک ابن ملجم از طرف قطامه برای قتل امیرمؤمنان(علیه السلام) شد سند چندان معتبر و قابل قبولی ندارد. اولین کسی که این مسئله را بشدت داستان سرایی کرده و از ناحیه او مشهور گشت «جرجی زیدان» نویسنده مسیحی بود که خواست شهادت این انسان بی نظیر را به"یک افسانهای پر و بال داده"نسبت دهد. در پس پرده این افسانه سرایی، جریانات سقیفهای و اجتماعی حاکم بر آن زمان که محصول فرهنگ بنی امیه بود مخفی شد.
ابـنا: چه جریاناتی؟
ــ جریاناتی که از انحرافات اعتقادی، سیاسی و اجتماعی روز ۲۸ صفر سال ۱۱ هجری ـ یعنی روز وفات پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ـ آغاز شد و محصول بسیار تلخ آن در سال ۴۰ هجری با کشته شدن مولا علی بن ابی طالب(علیه السلام) به بار نشست.
آنچه در واقع سبب محروم کردن جهانیان از وجود پر برکت علی علیه السلام شد، آلودگیهای اجتماعی، اعتقادی، سیاسی و انحرافی پس از پیامبر بود، نه یک مسئله کثیف عشقی. قاتل علی(علیه السلام)، ۳۰ سال انحراف در همه امور بود که به وسیله"سقیفه بنی ساعده"ایجاد شد.
ابـنا: نویسنده معروفی نوشته است:"قُتِل علی فی المحراب لشدة عدله ؛ علی(علیه السلام) به خاطر شدت در عدالت در محراب کشته شد". مگر عدالت خواسته اصلی بشر نیست؟ پس چرا فردی را به خاطر رعایت و اجرای آن به شهادت می‌رسانند؟
ــ در جامعه زمان پیامبران و امامان(علیه السلام) زمینه قبول عدالت به صورت فراگیر و همگانی وجود نداشت؛ ولی انبیاء و ائمه(علیه السلام) مکلف به گسترش عدالت و پا برجا کردن آن بودند گرچه در این راه متحمل زحمت سنگین با شهادت شوند. اینکه احتمال به زحمت افتادن یا در معرض شهادت قرار گرفتن داشتند ابداً مانع از انجام تکلیف آنان نمی‌توانست باشد.
بنابراین جامعه زمان امام علی(علیه السلام) نیز با جنگ‌های جمل، صفین، نهروان و با سرپیچی از ولایت او، در مقابل عدالت وی موضع گرفتند. همین کارها سبب کینه و خشم بخشی از جامعه گشت و زمینه شهادت آن حضرت را فراهم آورد.
به همین دلیل در پاسخ سؤال قبل هم عرض کردم که حضرت علی(علیه السلام) فقط به دست ابن ملجم کشته نشد؛ بلکه ایشان به دست جریان ضدعدالت که درصد بالایی از جامعه را تشکیل می‌دادند به شهادت رسیدند. لذا در اعمال شب نوزدهم وقتی می‌خواهیم قاتل حضرت را لعنت کنیم، آن ذکر را به صورت جمع و نه مفرد بر زبان میآوریم و می‌گوییم:"اللهم العن قتلة امیرالمؤمنین"یعنی: خدایا قاتلان امیرالمؤمنین را از رحمت خود دور بدار؛ و نمیگوییم:"اللهم العن قاتل امیرالمؤمنین".
ابـنا: و یکی از مهمترین بخشهای ضد عدالت جامعه، بنی امیه و معاویه بودند...
ــ بله؛ امیر مؤمنان(علیه السلام) در زمان حکومتشان مانعی سنگین بر سر راه ظلم بودند؛ خصوصا مظالم بنی امیه و بویژه ظلمهای معاویه.بنی امیه به وسیله خلیفه دوم و خلیفه سوم بر بخشی از جغرافیای مناطق اسلامی و امت مسلمان مسلط شده بودند؛ اما علی(علیه السلام) مانع از ادامه این جریان شدند. با شهادت این امام همام، معاویه دامنه حکومت اسلامی را به صورت سلطنت استبدادی شکل داد و به خیال خودش با نبود آن مانع بزرگ، هر کاری که دلش خواست و از آن لذت میبرد انجام داد.
ابـنا: اینکه پس از ضرب خوردن حضرت علی(علیه السلام) در مسجد کوفه و شهادت ایشان، برخی گفتند"مگر علی هم مسلمان بود و نماز می‌خواند؟"به همین بخشهای ضد عدالت مرتبط است؟
ــ بله؛ آن غارت گران با هزینه کردن بیتالمال مسلمانان که به دستشان افتاده بود تبلیغات سیار سوء و گسترده ای بر ضد امیرمؤمنان انجام می‌دادند تا توده عوام را از حقایق بی خبر نگه دارند و حضرت علی(علیه السلام) را نعوذ بالله فردی بیگانه از اسلام معرفی کنند. این تبلیغات متأسفانه مؤثر واقع شد و آن بخش از مردم که از شخصیت الهی ایشان بیخبر نگاه داشته بودند، با شنیدن خبر شهادتش در مسجد شگفت زده شدند.
ابـنا: اگر اجازه دهید، در بخش دوم این مصاحبه، تعدادی از سؤالات و شبهات جوانان که در رابطه با علی(علیه السلام) و شهادت ایشان وجود دارد را خدمتتان مطرح کنیم.
ــ بفرمایید.
ابـنا: حضرت علی(علیه السلام) بارها فرموده بودند که:"ابن ملجم مرادی قاتل من است". چرا ایشان از مرگ خود پیشگیری نکردند؟ و حتی در برخی نقل ها هست که قاتل خود را که در مسجد به خواب رفته بود برای نماز بیدار کردند!
ــ هیچکس از زمان مرگ حتمی خود خبر ندارد و نمیداند که به چه صورت اتفاق میافتد؛ مگر اینکه خداوند یا اولیاء او به او خبر دهند. وقتی هم که خداوند مرگ حتمی کسی را به او خبر دهد ابداً قابل پیشگیری و تقدیم و تأخیر نیست. لذا حضرت(علیه السلام) تکلیف شرعی نداشت که از شهادت خود، با کشتن ابن ملجم پیشگیری کند.
به علاوه، آنچه مهم تر است این که در فرهنگ اسلام، قصاص قبل از جنایت وجود ندارد. لذا امام معصوم(علیه السلام) احدی را به گناهی که هنوز مرتکب نشده است جریمه نمی‌کند.
ابـنا: در برخی نقل ها آمده که در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان و هنگام خروج مولا از خانه حضرت ام کلثوم(سلام الله علیها) به سمت مسجد، تمام عالم می‌خواست جلوی رفتن حضرت به مسجد را بگیرند؛ مرغابی ها صف کشیدند و مانع شدند؛ قفل در خود را به شال کمر مولا درگیر ساخت؛ آسمان رنگ به رنگ شد و...
چرا کاینات دست به دست هم دادند که جلوی خروج حضرت از منزل را بگیرند؟ و آیا جمادات و حیوانات فهم دارند که اینگونه عمل کنند؟
ــ مطابق آیات قرآن کریم، جمادات و نباتات و حیوانات، هم شعور در حد خود دارند، هم تسبیح و حمد میکنند، و هم آگاه به تسبیح و حمد خود هستند. خداوند در آیه ۴۴ سوره مبارکه اسراء میفرماید:"تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالأَرْضُ وَمَن فِیهِنَّ وَإِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ وَلَکِن لاَّ تَفْقَهُونَ تَسْبیحَهُم"یعنی: آسمانهای هفتگانه و زمین و هر کس که در آنهاست او را تسبیح میگویند و هیچ چیز نیست مگر اینکه در حال ستایش تسبیح او میگوید ولی شما تسبیح آنها را درنمییابید.
همچنین در آیه ۴۱ سوره مبارکه نور میفرماید:"أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یُسَبِّحُ لَهُ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّیْرُ صَافَّاتٍ کُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِیحَهُ"یعنی: آیا ندانستهای که هر که [و هر چه] در آسمانها و زمین است برای خدا تسبیح میگویند و پرندگان [نیز] در حالی که در آسمان پر گشودهاند [تسبیح او میگویند] همه ستایش و نیایش خود را میدانند؟
وقتی جمادات و حیوانات خداوند را میشناسند، یقیناً ولی او را نیز میشناسند. آنها از جانب خداوند به شهادت علی(علیه السلام) آگاه شده بودند؛ ولی ـ چنانچه در پاسخ سؤال قبل هم ذکر شد ـ مرگ حضرت(علیه السلام) حتمی بود و آنها با آنهمه حرکات و جست و خیزها نتوانستند از آن جلوگیری کنند.
ابـنا: امشب بسیاری از مردم به مولا علی(علیه السلام) متوسل میشوند. دشمنان طعنه میزنند که شما چرا «یا علی» میگویید و «یا خدا» نمیگویید؟!
ــ اولاً: انسانها نیازمند به یکدیگر آفریده شدهاند و از جانب حضرت حق اجازه دارند که از یکدیگر کمک بخواهند با برای کارگشایی از یکدیگر اقدام کنند. این امر هیچ مانع عقلی و شرعی ندارد. کسانی که طعنه میزنند پاسخ دهند که: آیا گفتن"ای طبیب به دادم برس"،"ای نانوا به من نان بده"،"ای پسرم به من کمک کن"و... مانعی دارد؟ خیر؛ این امری طبیعی میان تمام انسانهاست.
ثانیاً: ما «یا خدا» هم می‌گوییم؛ اما علاوه بر یاخدا گفتن، به عنوان کمک گرفتن از قدرت معنوی علی علیه السلام و در حقیقت شفیع قرار دادن او یا علی هم می‌گوییم که در متن این یا علی، یا خدا مندرج است.
ثالثاً: یا علی گفتن ما ریشه در سنت نبوی دارد؛ زیرا در روایت است که در جنگی امیر مؤمنان(علیه السلام) حضور نداشتند و کار بر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و مسلمانان سخت شد. جبرییل امین نازل گشت و ذکر"ناد علیاً مظهر العجایب"را به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) تعلیم نمود و عرض کرد: ظهور دهنده شگفتی ها علی را برای یاری خود صدا بزن.
ابـنا: همچنین می‌پرسند چرا موقع مشکلات می‌گوییم یا علی(علیه السلام) و نام امام دیگری را نمی‌بریم؟!
ــ ذکر نام امامان دیگر هم در شیعه مرسوم است؛ مثل «یا حسین»، «یا موسی بن جعفر»، «یا علی بن موسی الرضا» و «یا حجه الله». همه این ذکرها به همان معناست و «یا الله» در آنها مندرج است.
ابـنا: در روایت آمده است که علی(علیه السلام) تقسیم کننده بهشت و جهنم است. چرا این نسبت را به ایشان داده اند؟
ــ این نسبت مقسم بودن علی(علیه السلام) در بهشت و دوزخ، روایات زیادی دارد که در کتب شیعه و غیرشیعه از پیامبر(علیه السلام) روایت شده است که فرمود:"علی قسیم النار و الجنة". یعنی وجود علی(علیه السلام) ملاک نجات و هلاک است؛ مأموم او اهل نجات و رویگردان از او اهل هلاک است. در حقیقت وجود او به عنوان امام واجب الاطاعه، ملاک تقسیم مردم به اهل بهشت و اهل جهنم می‌شود.
با این حساب، کسی که در دنیا اعتقاد و اعمال و اخلاقش با علی(علیه السلام) هماهنگ بوده، در حد ظرفیت خود اهل بهشت است؛ و اگر ناهماهنگ بوده اهل دوزخ است. لذا در زیارتنامه علی علیه السلام می‌گوییم:"السلام علیک یا میزان الاعمال"، یعنی او میزان حق و محور سنجش اعمال هستند.
ابـنا: آیا لزوما هر کس شیعه بود به بهشت میرود و هر کس غیر شیعه بود به جهنم میرود؟
ــ شیعه یعنی اقتداءکننده به اهلبیت(علیه السلام) در دین و اخلاق و عمل. برای بهشت رفتن، متصف بودن به لفظ شیعه کافی نیست. در میان شیعیان کسانی هستند که از هیچ گناهی رویگردان نیستند و باصطلاح گناهشان حرفهای است و تا پایان عمر ادامه دارد! اینگونه افراد به نظر ائمه(علیه السلام) شیعه نیستند.
در کتاب اصول کافی آمده که شخصی خدمت امام صدق(علیه السلام) عرض کرد: جمعی در مدینه هر گناهی را مرتکب میشوند و میگویند که شیعه هستیم و دلگرم به اهلبیت(علیه السلام). رنگ رخسار حضرت دگرگون شد و فرمودند:"والله لیسوا بشیعتنا"یعنی: به خدا سوگند اینان شیعه ما نیستند. شیعیان ما از حرامهای نفسانی، مالی، اخلاقی و... پرهیز دارند.
پس طبق آیات و روایات، شیعه واقعی ـ که در حقیقت همان مؤمن حقیقی است ـ لزوماً اهل بهشت است؛ نه کسی که نامش شیعه است.
ابـنا: آیا کسانی که آگاهانه منکر ولایت علی(علیه السلام) هستند با افرادی که از روی جهل منکر ولایت ایشان می‌باشند برابرند؟
ــ مطابق روایات، کسی که آگاهانه منکر رهبری، امامت و واجب الاطاعه بودن امیر مؤمنان(علیه السلام) است، معاند شناخته شده و اهل نجات نیست. اما آنان که حق به آنان نرسیده و علمایشان ـ مانند عالمان یهود و نصاری ـ پنهانکاری نموده و کتمان حق کرده و واقعیات به آنها نرسیده است اینگونه نیستند. این افراد اگر تصورشان این بوده که دین اسلام همان است که عالمان آنها میگویند و زمینه تحقیق هم نداشتند، با منکران آگاه برابر نیستند؛ بلکه هر کار مثبتی به نسبت عبودیت حق انجام دهند راهی برای نجات آنان است.
ابـنا: چرا در برخی ادعیه، آن حضرت با عنوان"اول مظلوم عالم"مورد خطاب قرار گرفته اند؟
ــ السلام علیک یا اول مظلوم به این معنا نیست که ایشان در تاریخ بشر اولین کسی است که مظلوم واقع شده است؛ بلکه به این معناست که ایشان به صورتی بسیار بسیار گسترده مورد ظلم واقع شدند، تا جایی که ـ چنانچه در بحارالانوار نقل شده است ـ به یکی از یارانشان فرمودند:"به من به اندازه عدد پشم حیوانات پشمدار و به عدد ریگ بیابانها ظلم شد". کنایه از اینکه در میان تمام جهانیان، به کسی مانند من ظلم نشده است.
ابـنا: القاب حضرت مانند"اسد الله"،"ولی الله"،"ید الله"،"خلیفة الله"و... از کجا آمده است؟ آیا این القاب را خداوند متعال بر حضرت گذاشته اند؟
ــ این القاب ـ اسد الله، ولی الله، یدالله، اذن الله، عین الله و... ـ در بسیاری از کتب شیعه و سنی آمده است و در حقیقت انعکاس تحقق ایمان و اخلاق و اعمال علی(علیه السلام) است.
برخی از آنها از جانب خداوند حتی در قرآن اعلام شده است؛ مانند"ولی الله"که برگرفته از آیه شریفه ۵۵ سوره مبارکه مایده است که فرمود:"إنما ولیکم الله و رسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة و هم راکعون".
برخی هم از جانب پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و در مواقع ظهور حقیقتی از افق وجود او اعلام شده است؛ مانند"اسد الله"که به خاطر شجاعت حضرت در جنگ‌ها به شیر ژیان تشبیه شدند. بقیه القاب هم به همین منوال است.
ابـنا: از شجاعت مولا گفتید. آمده است که در جنگ احد، حضرت جبرییل به حضرت علی(علیه السلام) و ذوالفقار ایشان افتخار کرد. این شمشیر بعد از شهادت حضرت چه شد؟
ــ مشهور است که ذوالفقار و قرآن مولا امیرالمومنین(علیه السلام) و نیز پیراهن به غارت رفته سید و سالار شهیدان امام حسین(علیه السلام) نزد حضرت حجت(عج) است. این نقل به احتمال قوی دلیل روایی هم دارد
ابنا
