منظور از شیعه چیست؟
پاسخ: «شیعه» در لغت عرب به معنای «پیرو» است. قرآن مجید می‌فرماید: « وَإِنَّ مِن شِیعَتِهِ لَإِبْرَاهِیمَ ؛ یکی از پیروان نوح، ابراهیم است.»[۱] اما در اصطلاح مسلمانان، شیعه به گروهی اطلاق می‌شود که معتقدند پیامبر(صلی الله علیه و آله) پیش از درگذشت خود، جانشین خویش و خلیفه مسلمین را در مناسبت‌های متعددی؛ از جمله در روز هیجدهم ذوالحجه، سال دهم هجری که به روز «غدیر» معروف است، در یک اجتماع بزرگ معین فرمود و او را به عنوان مرجع سیاسی، علمی و دینی پس از خود تعیین نمود.
توضیح آن‌که: پس از پیامبر گرامی، مهاجر و انصار به دو گروه تقسیم شدند:
۱- گروهی معتقد بودند که پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) مسأله خلافت را نادیده نگرفته و جانشین خویش را تعیین فرموده است و ا و همان علی بن ابی طالب است؛ نخستین کسی که به وی ایمان آورد.
این جمعیت که متشکل از گروهی مهاجر و انصار بود و در رأس آنان، کلیه شخصیت‌های بنی هاشم و جمعی از بزرگان صحابه، مانند سلمان، ابوذر، مقداد، خباب بن ارت و امثال آنان قرار داشتند، بر همین عقیده باقی ماندند و شیعه علی(علیه‌السلام) نام گرفتند.
البته این لقب را پیامبر گرامی، در حال حیات خود به پیروان امیرمؤمنان عطا فرمموده است. آنجا که با اشاره به علی بن ابی طالب(علیه‌السلام) می‌فرماید: «والذی نفسی بیده، ان هذا و شیعته لهم الفایزون یوم القیامة؛ سوگند به آن که جان من در دست او است، او (علی علیه السلام) و پیروان وی در روز رستاخیز، رستگارانند.»[۲]
بنابراین شیعه، عبارت است از گروهی از مسلمانان صدر اسلام که به خاطر اعتقاد به «تنصیصی بودن» مقام ولایت، بدین نام معروف گردیده‌اند و این جمعیت تاکنون نیز بر خط وصایت و پیروی از اهل بیت پیامبر باقی مانده‌اند.
مقام و موقعیت شیعه، از همین طریق معین می‌شود و بدین بیان، بی‌پایگی گفتار برخی از جاعلان یا مغرض، مبنی بر این که تشیع زاییده دوران‌های بعدی است، روشن می‌گردد. برای شناخت گسترده‌تر تاریخ شیعه، به کتاب‌های «اصل الشیعه و اصول‌ها»، «المراجعات» و «اعیان الشیعه» رجوع شود.
۲- گروه دیگر بر آن بودند که مقام خلافت، مقامی است انتخابی، از این رو با ابوبکر بیعت نمودند و بعدها به «اهل سنت» یا تسنن، ملقب گردیدند. و سرانجام نتیجه آن شد که بین هر دو طایفه اسلامی، با داشتن مشترکات بسیار در اصول، اختلاف نظر پیرامون مسأله خلافت و جانشینی پیامبر به وجود آمد و هسته‌های نخستین هر دو گروه را همان مهاجر و انصار تشکیل می‌دادند.
[۱] - صافات، آیه ۸۳.
[۲] - جلال الدین سیوطی، درالمنثور: ج ۶. در تفسیر آیه هفتم از سوره بینه (ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات اولیک هم خیر البریة).
سایت فطرت
