بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
منشور الهی و جاودانه غدیر
(قسمت – دوم )
معنای مولی در حدیث غدیر
از آنجائیکه مخالفین غدیر ، در صحت حدیث غدیر نتوانستند خدشه ای وارد کنند ، لذا در محتوای حدیث غدیر بحث کرده و اظهار داشتند که واقعه غدیر بخاطر معرفی رسول خدا برای حکم وصایت وجانشینی وخلافت امیرالمومنین نبوده است . این افراد اظهار داشتند که یک اختلافی بین خالد بن ولید وامیرالمومنین علیه السلام بوده است و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم برای رفع اختلاف این حرکت را انجام دادند . به زعم این آقایان ماجرای غدیر برای بیان دوستی حضرت علی علیه السلام با خالد بن ولید می‌باشد و عبارت مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاه ، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه در فرمایش رسول خدا (ص ) را چنین ترجمه کردند:
( هر که را من دوست او هستم علی هم دوست اوست ).
ما پاسخ این قضیه را در جزوه (بیائید با امام علی امیرالمومنین آشتی کنید) بیان داشته ایم در آنجا پاسخ داده شده است که حادثه غدیر بخاطر آشتی بین خالد و امیرالمومنین نبوده و منظور بیان امامت و جانشینی امیرالمومنین علی علیه السلام می‌باشد.
اکثر مخالفین اشتباه بزرگی را در معنای (مولی ) مرتکب شده اند . آنها توجه به این نکته نداشته اند که اگر ما کلمه (مولی ) را در جمله پیامبر رحمت بمعنای دوست بگیریم جمله ایراد شده کاملا بی معنا میشود ٠ در چنین حالتی ترجمه جمله من کنت مولاه فهذا علی مولاه چنین میشود :
هر کسی که من دوست او هستم این علی نیز باید دوست او باشد.
یک ترجمه وارونه دیگر هم به شرح ذیل انجام شده است .
(هر کس که مرا دوست دارد باید علی را هم دوست داشته باشد.)
در صورتی که ترجمه (مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاه ) . بر اساس معنای (دوست ) اینگونه میشود که :
(هرکه را که من دوستش دارم علی هم باید او را دوست داشته باشد)
این دو نوع ترجمه با سخن گوهر بار رسول خدا سازگاری ندارد
اگر مولا بمعنی دوست باشد پیامبر تکلیفی را به صورت جبری برای امیرالمومنین و یا در ترجمه دوم برای دیگران تعیین کرده است .در ترجمه اول باید هر کس را که رسول خدا دوست داشت ، علی علیه السلام نیز باید دوست داشته باشد . و در ترجمه دوم هرکسی که پیامبر دوست اوست ، علی علیه السلام هم باید دوست او باشد . در هر دو ترجمه ، آیا دوستی می‌تواند یک تکلیف یکطرفه باشد ؟
بطلان این معنا ها بسیار بدیهی است که حضرت رسول یک تکلیف یک طرفه محض را برای امیرالمومنین علیه السلام و یا حاضرین از مردم تعیین کرده باشند.
حال اگر مولا را بمعنای صاحب اختیار و سرپرست ترجمه کنیم ،که ائمه شیعه علیهم اسلام اینگونه ترجمه فرمودند ، با سخنی کامل و صحیح مواجه می‌شویم . ترجمه صحیح عبارت رسولخدا (صلی الله علیه و آله و سلم) چنین میشود :
هر کس که من سرپرست او هستم علی هم سر پرست اوست ، خدایا دوست بدار هر کس را که دوست اوست ودشمن بدار هر که دشمن اوست
معنای صحیح (اللهم وال من والاه )
گفته اند در جمله رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) که فرموده اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ دو کلمه (وَال) و (عَادِ) حاکی از معنای (دوستی) هستند. پس کلمه (مولی) هم بمعنای دوستی است.
پاسخ :
در جمله (مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاه) َ خدیا هر کس من سرپرست او هستم علی هم سرپرست اوست) ، سخن تا اینجا تمام است و سپس پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در مقام دعا بر می‌آید و دو کلمه ( وال) و (عاد) را بکار میبرند :
اللهم وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَه
یعنی خدایا دوست بدار هر کسی را که علی را بسرپرستی گرفته و امام ومقتدی میداند و دشمن بدار کسی را که او را دشمن میدارد.
با این سخن ، رسول خدا تکلیف بر عهده مردم نهاده است که تنها دوستی علی کافی نیست و در آیات قران هم داریم که علامت محبت و دوستی ، اطاعت است .
ابلاغ امامت علی علیه السلام
یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرینَ مائده - ٦٧
اى پیامبر! آنچه از جانب پروردگارت نازل شده، به مردم برسان و اگر این کار را نکنى، تبلیغ رسالت نکردهاى و خدا تو را از شرّ مردم منافق حفظ خواهد کرد که خدا مردم ستمکار را هدایت نخواهد کرد.
در آیه یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ ای رسول ابلاغ کن آنچه را که بر تو نازل شده است چه چیزی را رسول باید ابلاغ کند ؟
در آیه وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ نمی گوید: وَ إِنْ لَمْ تبلغ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ و در اینجا صحبت ابلاغ کلام نیست ، بلکه انجام یک فعل است که باید رسول اکرم انجام بدهد :
( وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ ) ای رسول آنچه بر تو نازل شده را ابلاغ کن اگر آن کار را انجام ندهی ، رسالت تو انجام نشده است .
اگر قرار بود پیامبر فقط ابلاغ (کلام) بکند ، کلمه (و إن لم تبلغ )گفته می‌شد ، در حالیکه (وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ) ذکر شده است و این نشان می‌دهد که پیامبر باید فعلی را انجام بدهد و آن بالا بردن دست علی علیه السلام و معرفی او به مردم بعنوان جانشین و سرپرست بعد از رسول خدا است .
ممکن است گفته شود : ابلاغ دوستی هم یک فعل بوده که انجام شده است ؟
پاسخ : اگر به سیاق آیه توجه شود چون مقدمه شرط در آیه ، با کلمه (ابلاغ) آمده است ، پس باید جزا ی شرط هم باصیغه ابلاغ بیاید که از نظر منسبت با فصاحت وبلاغت کلام دارد در صورتی که میبینیم در مقابل (ابلاغ) کلمه (تفعل) آمده که یک فعل دیگری به غیر از ( ابلاغ) می باشد و این میرساند که پیامبر مامور برای آیه خواندن برای مردم نبوده است و مکلف بوده تا کاری انجام بدهد .
حال باید سوال کنیم که فعل رسول الله چه بوده است ؟ پاسخ این سوال را رسول خدا با عملکرد خویش به روشنی داده اند وتاریخ گواه بسیار خوبی بر رفتارهای پیامبر اسلام و اعلام وصایت وجانشینی علی علیه السلام و اخذ بیعت بر این امر می‌باشد. پس فعل پیامبر انتخاب امیرالمومنین به عنوان جانشین خود می‌باشد.
