قرآن آنگونه که خود فرموده است مبین نیاز دارد و آن مبین کسی نیست جز رسول گرامی صلی الله علیه و آله. در آیه ۶۴ سوره نحل میخوانیم:
وَمَا أَنزَلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ إِلَّا لِتُبَیِّنَ لَهُمُ الَّذِی اخْتَلَفُوا فِیهِ ۙ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِّقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ
ما قرآن را بر تو نازل نکردیم مگر برای اینکه آنچه را در آن اختلاف دارند، برای آنها روشن کنی؛ و (این قرآن) مایه هدایت و رحمت است برای قومی که ایمان می‌آورند!
آنچه از آیه فوق الذکر دیده میشود دو مفهوم اختلاف و تبیین است. به این معنا که قرآن به تنهایی میتواند اختلاف برانگیز باشد و آنکه باید این اختلاف را حل و فصل کند، رسول گرامی (صلی الله علیه و آله و سلم) به عنوان مبین قرآن هستند.
توجه داشته باشید که قرائت با تبیین تفاوت دارد. در مقام قرائت، پیامبر صرفا آیات را میخوانند و دیگران هم یادداشت میکنند یا آنکه به خاطر میسپارند اما در مقام تبیین، مشخص میشود که قرائت کافی نیست.
تبیین در یک کلام به معنا و مفهوم روشنگری است. آیات قرآن نیاز به روشنگری و روشنگر دارند تا مایه اختلاف نشوند. اگر قرار باشد هرکس به ظن خود برداشتی بکند و آن را حقیقت نشان بدهد، مشخص است که قرآن نه میتواند وحدت کلمه ایجاد کند و نه راه درست را نشان بدهد.
قرآنی که در دستان ظالمان و فاسقان باشد، میتواند خسارت نیز ایجاد کند:
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ وَلَا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَسَارًا
و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است برای مؤمنان، نازل می‌کنیم؛ و ستمگران را جز خسران (و زیان) نمی‌افزاید.
تبیین قرآن کار پیامبر و جانشینان بر حق (و نه غاصب) ایشان است. تبیین قرآن کار کسی است که شئوناتی مانند تعلیم و تزکیه را نیز به عهده دارد. تبیین قرآن کار کسی است که وحی بر او ارسال میشود یا اینکه وارث وحی نبوی است. تبیین قرآن کار کسی است که آثار اخلاقی و رفتاری او در تاریخ، زبانزد است.
آری! تبیین قرآن، کار هر کسی نیست... کار هر مدعی نیست...
نه هرکه چهر برافروخت دلبری داند
نه هرکه آینه سازد، سکندری داند
نه هرکه طرف کله کج نهاد و تند نشست
کلاهداری و آیین سروری داند
تحریریه سایت فطرت
