بُکاءُ المَلایِکَةِ - گریه فرشتگان
۱- ۲۸۵۰.الکافی عن هارون بن خارجة:سَمِعتُ أبا عَبدِ اللّه ِ [الصّادِقَ] علیه السلام یَقولُ: وَکَّلَ اللّه ُ بِقَبرِ الحُسَینِ علیه السلام أربَعَةَ آلافِ مَلَکٍ شُعثٍ غُبرٍ یَبکونَهُ إلی یَومِ القِیامَةِ. [۱]
الکافی (ـ به نقل از هارون بن خارجه ـ): از امام صادق علیه السلام شنیدم که می‌فرمود: «خداوند برای قبر حسین علیه السلام چهار هزار فرشته آشفته حال و پریشان گماشته که تا قیامت می‌گریند».
۲- ۲۸۵۱.کامل الزیارات عن هارون بن خارجة عن أبی عبد اللّه إنَّ الحُسَینَ لَمّا اُصیبَ بَکَتهُ حَتَّی البِلادُ [۲] فَوَکَّلَ اللّه ُ بِهِ أربعَةَ آلافِ مَلَکٍ شُعثا غُبرا یَبکونَهُ إلی یَومِ القِیامَةِ. [۳]
کامل الزیارات (ـ به نقل از هارون بن خارجه از امام صادق علیه السلام: وقتی حسین علیه السلام کشته شد همه حتّی بیشه ها هم برایش گریستند و خداوند برای او چهار هزار فرشته آشفته حال و پریشان گماشته که تا قیامت می‌گریند.
۳- ۲۸۵۲.الأمالی للصدوق عن أبان بن تغلب عن أبی عبد اللّه إنَّ أربَعَةَ آلافِ مَلَکٍ هَبَطوا یُریدونَ القِتالَ مَعَ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیه السلام فَلَم یُؤذَن لَهُم فِی القِتالِ فَرَجَعوا فِی الاِستِیذانِ وهَبَطوا وقَد قُتِلَ الحُسَینُ علیه السلام فَهُم عِندَ قَبرِهِ شُعثٌ غُبرٌ یَبکونَهُ إلی یَومِ القِیامَةِ.
الأمالی صدوق (ـ به نقل از اَبان بن تغلب از امام صادق علیه السلام: چهار هزار فرشته از آسمان فرود آمدند تا همراه حسین بن علی علیه السلام بجنگند ولی به آنها اجازه جنگ داده نشد. آنان برای گرفتن اجازه باز گشتند و باز فرود آمدند ولی حسین علیه السلام کشته شده بود. آنان در کنار قبر ایشان با حالی پریشان و غم آلود تا قیامت می‌گریند. [۴]
۴- ۲۸۵۳.کامل الزیارات عن زرارة عن أبی عبد اللّه [الصادق[إنَّ المَلایِکَةَ الَّذینَ عِندَ قَبرِهِ [أی قبرِ الحُسَینِ علیه السلام [لَیَبکونَ فَیَبکی لِبُکایِهِم کُلُّ مَن فِی الهَواءِ وَالسَّماءِ مِنَ المَلایِکَةِ. [۵]
کامل الزیارات (ـ به نقل از زراره از امام صادق علیه السلام ـ: فرشتگانی که در کنار قبر حسین علیه السلام هستند می‌گریند و با گریه آنان همه فرشتگان آسمان و فضا می‌گریند.
۵- ۲۸۵۴.کامل الزیارات عن أبی حمزة الثمالی عن الصادق علیه السّلام ـ فی زِیارَةِ الحُسَینِ علیه السلام ـ): اللّهُمَّ إنّی أستَشفِعُ إلَیکَ بِوَلَدِ حَبیبِکَ وبِالمَلایِکَةِ الَّذینَ یَضِجّونَ عَلَیهِ ویَبکونَ ویَصرُخونَ لا یَفتُرونَ ولا یَسأَمونَ وهُم مِن خَشیَتِکَ مُشفِقونَ ومِن عَذابِکَ حَذِرونَ. [۶]
کامل الزیارات (ـ به نقل از ابو حمزه ثُمالی از امام صادق علیه السلام): خداوندا! من در پیشگاه تو پسر حبیبت را شفیع قرار می‌دهم و نیز فرشتگانی را که برای او ناله می‌زنند و می‌گریند و شیون می‌کنند و بی حال و خسته نمی‌شوند آنان که از بیم تو نگران و از عذاب تو بر حذرند.
راجع: ج ۷ ص ۱۹۲ (القسم الثامن / الفصل التاسع / استیذان الملایکة لنصرة الإمام علیه السلام) وج ۱۱ ص ۱۱۴ (القسم الثالث عشر / الفصل الخامس / عند قبره أربعة آلاف ملک هبطوا لنصرته).
ر. ک: ج ۷ ص ۱۹۳ (بخش هشتم / فصل نهم / اجازه خواستن فرشتگان برای یاری کردن امام علیه السلام) وج ۱۱ ص ۱۱۵ (بخش سیزدهم / فصل پنجم / چهار هزار فرشته ای که نزد قبر او برای یاری اش فرود آمده اند)
بُکاءُ الجِنِّ گریه جِنّیان
۶- ۲۸۵۵.المناقب ابن شهرآشوب عن الاوزاعی عن علیّ بن الحسین أنَا ابنُ مَن ناحَت عَلَیهِ الجِنُّ فِی الأَرضِ وَالطَّیرُ فِی الهَواءِ. [۷]
المناقب ابن شهرآشوب (ـ به نقل از اَوزاعی از امام زین العابدین علیه السلام): من پسر آن کسی هستم که جِنّیانِ زمین و پرندگانِ هوا بر او نوحه گرند.
راجع: ج ۷ ص ۳۸۰ (القسم التاسع / الفصل الثانی / نیاحة الجن)
ر.ک: ج ۷ ص ۳۸۱ (بخش نهم / فصل دوم / نوحه گریِ جِنّیان(
بُکاءُ أنواعِ الحَیَواناتِ گریه حیوانات گوناگون
۷- ۲۸۵۶.کامل الزیارات عن الحارث الأعور عن علیّ علیه السلبِأَبی واُمِّی الحُسَینُ المَقتولُ بِظَهرِ الکوفَةِ وَاللّه ِ کَأَنّی أنظُرُ إلَی الوُحوشِ مادَّةً أعناقَها عَلی قَبرِهِ مِن أنواعِ الوَحشِ یَبکونَهُ ویَرثونَهُ لَیلاً حَتَّی الصَّباحِ فَإِذا کانَ ذلِکَ فَإِیّاکُم وَالجَفاءَ. [۸]
کامل الزیارات (ـ به نقل از حارث اَعوَر از امام علی علیه السلام): پدر و مادرم فدای حسینِ کشته شده در بیرون کوفه! به خدا سوگند گویی وُحوش گوناگونی را می‌بینم که گردنشان را به سوی قبر او کشیده اند و گریه می‌کنند و شب تا صبح مرثیه می‌سرایند. وقتی چنین است از جفا بپرهیزید!
۸- ۲۸۵۷.کامل الزیارات عن أبی بصیر عن أبی جعفر [الباقر] عبَکَتِ الإِنسُ وَالجِنُّ وَالطَّیرُ وَالوَحشُ عَلَی الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیهماالسلام حَتّی ذَرَفَت[۹] دُموعُها. [۱۰]
کامل الزیارات (ـ به نقل از ابو بصیر از امام باقر علیه السلام ـ): انسیان و جِنّیان و پرندگان و حیوانات چنان بر حسین بن علی علیه السلام می‌گریند که اشکشان جاری می‌شود.
۹- ۲۸۵۸.المزار الکبیر (ـ فی زِیارَةِ النّاحِیَةِ ـ): أسرَعَ فَرَسُکَ شارِدا وإلی خِیامِکَ قاصِدا مُحَمحِما [۱۱] باکِیا. [۱۲]
المزار الکبیر (ـ در زیارت ناحیه ـ): اسبت با سرعت تاخت و به سوی خیمه‌هایت رفت در حالی که شیهه می‌کشید و گریان بود.
بُکاءُ جَهَنَّمَ گریه دوزخ
۱۰- ۲۸۵۹.کامل الزیارات عن زرارة عن أبی عبد اللّه [الصادق]لَقَد خَرَجَت نَفسُهُ [أیِ الحُسَینُ] علیه السلام فَزَفَرَت [۱۳]جَهَنَّمُ زَفرَةً کادَتِ الأَرضُ تَنشَقُّ لِزَفرَتِها... وإنَّها لَتَبکیهِ وتَندُبُهُ وإنَّها لَتَتَلَظّی عَلی قاتِلِهِ. [۱۴]
کامل الزیارات (ـ به نقل از زراره از امام صادق علیه السلام ـ): حسین علیه السلام جان داد و دوزخ چنان صدایی کرد که نزدیک بود زمین در اثر آن بشکافد.... دوزخ برای حسین علیه السلام می‌گرید و مرثیه سرایی می‌کند و برای کشنده حسین علیه السلام زبانه می‌کشد.
بُکاءُ السَّماءِ وَالأَرضِ وکُلِّ شَیءٍ گریه آسمان و زمین و همه چیز
۱۱- ۲۸۶۰.کامل الزیارات عن عمرو بن ثبیت عن أبیه عن علیّ بنإنَّ السَّماءَ لَم تَبکِ مُنذُ وُضِعَت إلّا عَلی یَحیَی بنِ زَکَرِیّا وَالحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیهماالسلام. قُلتُ: أیَّ شَیءٍ کانَ بُکاؤُها قالَ: کانَت إذَا استُقبِلَت بِثَوبٍ وَقَعَ عَلَی الثَّوبِ شِبهُ أثَرِ البَراغیثِ مِنَ الدَّمِ. [۱۵]
کامل الزیارات (ـ به نقل از عمرو بن ثبیت از پدرش ـ): امام زین العابدین علیه السلام فرمود: «آسمان از زمانی که آفریده شده گریه نکرده مگر برای یحیی بن زکریّا و حسین بن علی». گفتم: گریه اش چگونه است فرمود: «هر گاه لباسی آورده شود بر آن خونی به اندازه خون کک ها مانده است».
۱۲- ۲۸۶۱.کامل الزیارات عن أبی حمزة الثمالی عن الصادق علیه (ـ فی زِیارَةٍ الإِمام الحُسَینِ علیه السلام ـ): بِأَبی أنتَ واُمّی یا سَیِّدی بَکَیتُکَ یا خِیَرَةَ اللّه ِ وَابنَ خِیَرَتِهِ وحُقَّ لی أن أبکِیَکَ وقَد بَکَتکَ السَّماواتُ وَالأَرَضونَ وَالجِبالُ وَالبِحارُ فَما عُذری إن لَم أبکِکَ وقَد بَکاکَ حَبیبُ رَبّی وبَکَتکَ الأَیِمَّةُ صَلَواتُ اللّه ِ عَلَیهِم وبَکاکَ مَن دونَ سِدرَةِ المُنتَهی [۱۶] إلَی الثَّری جَزَعا عَلَیکَ. [۱۷]
کامل الزیارات (ـ به نقل از ابو حمزه ثمالی از امام صادق علیه الس): پدر و مادرم فدایت ای آقای من! برائت می‌گریم ـ ای برگزیده خدا و پسر برگزیده خدا ـ و سزاوار است که بگریم که آسمان ها و زمین ها و کوه ها و دریاها برائت می‌گریند. پس اگر نگریم چه عذری برای آن دارم در حالی که حبیبِ پروردگارم برای تو گریست و امامان ـ که درودهای خدا بر آنان باد ـ گریستند و هر چه پایین تر از سِدرةُ المنتهی ۱ است تا خاک برائت گریست و زاری کرد!
۱۳- ۲۸۶۲.الکافی عن الحسین بن ثویر عن أبی عبد اللّه [الصادإنَّ أبا عَبدِ اللّه ِ الحُسَینَ علیه السلام لَمّا قَضی بَکَت عَلَیهِ السَّماواتُ السَّبعُ وَالأَرَضونَ السَّبعُ وما فیهِنَّ وما بَینَهُنَّ ومَن یَنقَلِبُ فِی الجَنَّةِ وَالنّارِ مِن خَلقِ رَبِّنا وما یُری وما لا یُری بَکی عَلی أبی عَبدِ اللّه ِ الحُسَینِ علیه السلام. [۱۸]
الکافی (ـ به نقل از حسین بن ثُوَیر از امام صادق علیه الس): وقتی حسین علیه السلام در گذشت آسمان ها و زمین‌های هفتگانه و هر چه در آنها و در میان آنهاست گریه کردند. نیز هر مخلوق پروردگار ما که به بهشت و جهنّم می‌رود و آنچه دیده می‌شود و آنچه دیده نمی‌شود بر حسین علیه السلام گریستند.
راجع: ج ۷ ص ۳۶۴ (القسم التاسع / الفصل الثانی / بکاء السماء والأرض)
ر. ک: ج ۷ ص ۳۶۵ (بخش نهم / فصل دوم / گریستن آسمان و زمین)
پی‌نوشت‌ها:
[۱] الکافی: ج ۴ ص ۵۸۱ ح ۶ ثواب الأعمال: ص ۱۱۳ ح ۱۷ کامل الزیارات: ص ۳۴۹ ح ۵۹۷ فضل زیارة الحسین علیه السلام: ص ۵۱ ح ۲۹ عن مُحَمَّد بن عبد اللّه المرادی جامع الأخبار: ص ۸۰ ح ۱۱۴ عن إبراهیم بن هارون بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۲۲۳ ح ۱۱
[۲] البَلَدُ: من الأرض ما کان مأوی للحیوان وإن لم یکن فیه بناء (النهایة: ج ۱ ص ۱۵۱ «بلد»)
[۳] کامل الزیارات: ص ۳۵۳ ح ۶۰۷ بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۲۲۴ ح ۱۶.
[۴] الأمالی للصدوق: ص ۷۳۷ ح ۱۰۰۵ کامل الزیارات: ص ۱۷۱ ح ۲۲۲ الغیبة للنعمانی: ص ۳۱۱ ح ۵ بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۲۲۰ ح ۲.
[۵] کامل الزیارات: ص ۱۶۸ ح ۲۱۹ بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۲۰۷ ح ۱۳.
[۶] کامل الزیارات: ص ۴۱۹ ح ۶۳۹ بحار الأنوار: ج ۱۰۱ ص ۱۸۷.
[۷] المناقب لابن شهرآشوب: ج ۴ ص ۱۶۸ نقلاً عن کتاب الأحمر بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۱۷۴ ح ۲۲.
[۸] کامل الزیارات: ص ۱۶۵ ح ۲۱۴ و ص ۴۸۶ ح ۷۴۲ بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۲۰۵ ح ۹.
[۹] ذَرَفَ الدَّمعُ: سال (الصحاح: ج ۴ ص ۱۳۶۱ «ذرف»)
[۱۰] کامل الزیارات: ص ۱۶۵ ح ۲۱۲ بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۲۰۵ ح ۸.
[۱۱] الحَمْحَمَةُ: صوت الفرس دون الصهیل (النهایة: ج ۱ ص ۴۳۶ «حمحم»)
[۱۲] المزار الکبیر: ص ۵۰۴ ح ۹ مصباح الزائر: ص ۲۳۳ بحار الأنوار: ج ۱۰۱ ص ۳۲۲ ح ۸.
[۱۳] زَفَرَت النار: سُمِعَ لتوقُّدِها صوت (القاموس المحیط: ج ۲ ص ۳۹ «زفر»)
[۱۴] کامل الزیارات: ص ۱۶۷ ح ۲۱۹ بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۲۰۷ ح ۱۳.
[۱۵].کامل الزیارات: ص ۱۸۴ ح ۲۵۴ بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۲۱۱ ح ۲۶.
[۱۶] قال الطبرسی: «سدرة المنتهی» هی شجرة عن یمین العرش فوق السماء السابعة انتهی إلیها علم کلّ ملک ـ عن الکلبی ومقاتل. وقیل: إلیها ینتهی ما یعرج من السماء وما یهبط من فوقها من أمر اللّه ـ عن ابن مسعود والضحّاک.... (مجمع البیان: ج ۹ ص ۲۹۲)
[۱۷] کامل الزیارات: ص ۴۰۹ ح ۶۳۹ بحار الأنوار: ج ۱۰۱ ص ۱۸۲
[۱۸] الکافی: ج ۴ ص ۵۷۵ ح ۲ کامل الزیارات: ص ۱۶۷ ح ۲۱۸ الأمالی للطوسی: ص ۵۴ ح ۷۳ عن الحُسَینِ بن أبی فاختة بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۲۰۲ ح ۳.
//
