رسیدن ثواب و فضیلت قران به مردگان

رسیدن ثواب و فضیلت قران به مردگان

قا ل النبی ((خیر القرون قرنی ثم الذین یلو نهم ثم الذین یلونهم))

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرموده است بهترین روزگار برای شما روزگار من است پس از زمان من دو ره ای است که به دنبال من می‌اید.اشکار است که دوره اول قرنی است که پیامبر و اصحاب در ان می‌زیسته اند و قرن دوم روزگار زندگانی تابعین است و اگر عبارت ثم الذین برای بار سوم تکرار میشد بنابر اختلاف قرن سوم قرن تابعین میبود هر قرن صد سال است و از حضرت رسول روایت شده است روزی دست مبارکش را از روی نوازش بر سر یتیمی کشید و فرمود برو یک قرن عمر کن و ان یتیم صد سال عمر کرد.

بنابر این ضروری است که در زندگی همواره دنباله رو عالمان و مجتهدان و صالحان قبل از خود باشیم و در دین و مذهب و کردار نیکو و اخلاق شایسته از انان پیروی کنیم ان چنان که شاعر می‌گوید.فکل خیر فی اتباع سلف.و کل شر فی ابتداع من خلف

یعنی خیر و نیکی شما در پیروی از علما و پیشینیان شما است و گرفتاری و شر شما در دنباله روی و تبعیت کسانی است که پس از شما می‌ایند.قال النبی (صلی الله علیه و آله و سلم)رتبه العلما التقوی و حلیهم حسن الخلق و جمالهم کرم النفس.یعنی رتبه علما تقوی است (با کمال علم به ان رتبه می‌رسد و زینت و زیور انها حسن خلق و اخلاق و جمال و زیبایی انان کرامت و عزت نفس است.بنا بر این باید علما و دانشمندان حاضر نیز با تقوی و پرهیز رتبه خود را ارتقا دهند و با حسن اخلاق شخصیت خود را زینت بخشند و دارای کرامت انسانی و عزت نفس باشند تا دچار لغزش و انحراف نگردد و الگوی شایسته برای افراد جامعه باشند

اللهم حبب الینا الایمان و زینه فی قلوبنا و کره الینا الکفر و الفسوق و العصیان و جعلنا من الراشدین.شیخ مغنی در کتاب شرح مسلم و اذکار نقل کرده است که ثواب تلاوت قران و فاتحه به مردگان میرسد و این فتوا را امام حنفی و امام مالک و امام احمد اختیار کرده اند اما امام شافعی که دارای دو فتوا بوده است قول قدیمش در بغداد بوده است و بر اساس ان رسیدن ثواب قران به مرده را بپذیرفته است اما قول جدیدش در مصر بوده است و طبق ان ثواب قرایت قران به مرده را پذیرفته است.

امام نووی و بقیه پیروان حضرت شافعی در این موضوع شرعی با امام شافعی اختلاف نظر دارند به عقیده انان ثواب تلاوت قران به مرده میرسد امام الحرمین در چهارده مسئله و امام نووی در شش مسئله از مسائل و موضوعات شرعی قول و اجتهاد جدید امام شافعی را بر قول قدیمش برتری داده اند ابن صلاح محب طبری ابن ابی الدم صاحب ذخایر و ابن ابی عصرون گفته اند:هر انچه که نزد مسلملنان نیک و پسندیده باشد نزد خداوند نیز چنین خواهد بود امام سبکی فرموده است در حدیث برای مرده تاکید شده است هر گاه قصد و مراد قران خوان سود رساندن به مرده و کاستن از عذاب گناهان او باشد امری پسندیده است و نمی‌توان مانع ان شد.قاضی حسین نیز در این باره فرموده است جایز است که مسلملنان قاری و حافظ قران کریم را برای خواندن قران جهت انتفاع به مردها اجیر ابن صلاح شهرزوری استاد امام نووی فرموده است که ضروری است که قاری قران بگوید خداوندا ثواب تلاوت را به روح ان مرحوم که قران برای او خوانده ام برسان شیخ سبکی فرموده است ختم قران و قربانی برای مرده حتی بدون انکه وی در زمان حیاتش بدان وصیت نموده باشد صحیح است و به این استناد نموده است که ابن عمر (رض)عمره را برای رسول (صلی الله علیه و آله و سلم)انجام داده بدون انکه پیامبر به ان وصیت کرده باشد امام غزالی در کتاب احیا علوم الدین از بزرگان پیش از خود روایت کرده است که بعد از فوت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)مسلما نان برای ان حضرت بسیار حج به جایی اورده اند فقاعی فرموده است بدون وصیت پیامبر از طرف خودم ششصت حج برای ان حضرت انجام داده ام محمد بن اسحاق برای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)بعد از فوتش ختم قر ان و قربانی انجام داده است اینها دلایلی هستند که بعد از فوت خویشان و نزدیکان ما برای انان قران و فاتحه بخوانیم و حج و قربانی انجام دهیم و خود راتقلید علمای خیرالقرون و بزرگان نامبرده نماییم.مغنی جلد۳ص۷۰بحث وصیت.رسیدن ثواب و فضیلت قران به مردگان از دیدگاه امام فخر رازی در تفسیر کبیر ۱۷-۱۸امام فخر رازی (رح)در اخر سوره‌های یونس هود و یوسف در تفسیر خود فرموده است از کسانی که این تفسیر را مطالعه می‌نمایند خواهشمندم من و پسرم را که در غربت فوت نموده است از خواندن فاتحه محروم و بی بهره نکنند ما نیز از دعای خیر شما غافل نخواهیم شد.

همچنین حضرت حنفی فرموده است:همیشه برای کسانی که به شما دانش و اگاهی امو خته اند از خداوند بخواهید که به رحم و مهربانی خود انان را مورد عفو و گذشت قرار دهد و برای انان قران بخواهید و هدیه کنید و از رفتن بر سر مزارشان کوتاهی نکنید.بسیاری از متفکران و روشنفکران سنی مذهب بر اثر کینه حسادت و بی تجربه ای که در میانشان حاکم است همچون پرنده کبک که دشمن هم نوعان خویش است هر روز اندیشه ای جدیدی را تبلیغ و منتشر می‌کنند گفتار و فر مایشات گهر بارپیشینیان ما که در دین و ایمان و یقین پیرو و دنباله رو پیامبر عظیم الشان اسلام بوده اند به هیچ وجه با فرموده ها با فرموده ها و فرامین خدا و پیامبرش مغایرت نداشته و از راه حق عدول نکرده اند ولی جماعتی با دروغ و تزویر در میان مومنین حقایق را به صورت سیاه و مبهم جلوه می‌دهند و باور راستین و منطبق با قران و حدیث را تبلیغ و ارشاد نمی‌کنند.

اسلام دنباله روی دروغ و پلیدی نیست و برای زندگی انسان و هدایت و رهنمونی به راه راست برنامه ویزه ای دارد اما کسی که از خداوند نترسد و از هر انچه که نفس به وی دستور دهد پیروی نماید و نسبت به قبر و اخرت بی تفاوت باشد از سوی خداوند به درون و ذاتش این گونه الهام میشود که در این جهان فانی ارامش نداشته باشد و با کوله باری خالی از تقوا با بی ابرویی این جهان را ترک نماید بعد از فوت در سه مورد ارتباط مرده با دنیا قطع نمی‌شود (قال النبی (صلی الله علیه و آله و سلم):اذا مات ابن ادم انقطع عمله الا من ثلاث صرقه جاریه و علم ینتفع من بعده و ولد صالح یدعوا له(صحیح مسلم ج۱۱ص۸۵)(تاج الاصول جلد۱ص۳۸۳)یعنی پیامبر اسلام فرنوده است هر گاه بنی ادم فوت کرد و از دنیا بیرون رفت غیر از سه مورد با دنیا قطع رابطه می‌نماید نخست نیکو‌های جاری همچون احیای اب بنای مسجد که برای انسان ها و افراد بعد از انان سود و منفعت داشته باشد دوم علم و دانشی که ادمیزاد را از فتنه و اشوب‌های پر پیچ و خم فراوان این دنیا برهاند همچون علوم فقه وم شرع یا علم پزشکی و سوم اولاد صالح که همواره از دعای خیرشان والدین را فراموش نکنند اشکار است که منظور از دعای خیر قرایت فاتحه و تلاوت قران است.

واضح است که از صدقات بعد از مرگ دعا و مناجات نفع و سود زیادی به مرده می‌رسد بنا به فرموده خدا و پیامبر و دانشمندان علم شریعت دعا و قرایت قران و فاتحه به اجماع اهل سنت و جماعت به افراد و مردگانی که از این عالم خارج شده و اکنون در قبر هستند می‌رسد در صورتی که زندگان ثواب و رحمت ان امر نیک و پسندیده را به قصد شادی روح وی برایش هدیه کنند اما گروهی به استناد ایه شریفه (و ان لیس للا نسان الا ما سعی)ادعا می‌کنند تنها کردار و عمل انسان که در دنیا انجام داده در روز قیامت به داد انسان می‌رسد اما در واقع خطاب این ایه به انسان‌هایی است که قبل از ظهور اسلام زیسته اند و شامل مومنینی که با ایمان از این دنیا خارج شده اند نمی‌شود ابو العباس ابن تیمیه گفته است هر کس چنین اعتقادی داشته باشد که ادم بعد از مرگ به غیر از کردار خود سود و منفعتی دریافت نمی‌کند یعنی برای قبر و اخرت فقط همان کرداری که در زمان حیاتش انجام داده توشه اخرت اوست و خیرات و صدقات زندگان به وی نمی‌رسد چنین کسی در واقع اجماع و قانون اهل سنت را زیر پا گذاشته است و این هم نص گفته ی خود امام (:من اعتقد ان الانسان لا ینتفع الا بعلمه فقد خرق الاجماع){و قال الشافعی (رض)و واسع فضل الله ان یصیب المصدق ایضا و من ثم قال اصحابنا یثن له نیه الصدقه عن ابویه مثلا(ای او عن مشایخه)فانه تعالی یثیبها و لا ینقص من اجره شیا}تحفه المحتاج جلد ۷ص۷۲-۷۳

همچنین امام شافعی فرموده است فضل و بزرگواری پروردگار نسبت به کسی که در حق پدر و مادرش و دیگران احسان و نیکی می‌کند گسترده است از این رو اصحاب ما گفته اند برای کسی که قصد احسان و نیکی دارد سنت است که صدقه و احسان خود را برای والدینش و دیگران پیران و نیاکان انجام دهد پس پروردگار نیکی و احسان را که فرزند به نیت والدین انجام داده به انها می‌رسد و حتی اندکی از اجر و پاداش معنوی ان کاسته نمی‌شود (و قد نص الشافعی و الاصحاب علی ندب قراءه ما تیسر عند المیت و الدعا عقبها ای لانه للا جابه و لان المیت یناله له برکه القراه کالحی الحاضر.تحفه جلد ۷صفحه ۷۴.امام شافعی و یاران وی فرمو ده اند خواندن قران که ممکن باشد برای میت ممکن است چون در ان موقع انتظار می‌رود قران و دعا مورد اجابت پروردگار قرار گیرد و برکت و ثواب خواندن قران همچون انسان حاضر (زنده)به مرده هم می‌رسد.قال عبد السلام فی بعض فتا و یه لا یجوز ان یجعل ثواب القراءه للمیت لانه تصرف فی الثواب من غیر اذن الشارع.عبد السلام در بعضی از فتاوی خود می‌گوید جایز نیست که انسان ثواب قرایت قران را به مردگان هدیه کند زیرا این کار تعرف در نیکی و خیرات بدون اذن و رضایت شارع (پروردگار)است.

اهدا ثواب قرایت قران به مرده می‌رسد و مشروع است و خواندن سوره ی فاتحه علی الخصوص برای اموات اشکالی ندارد برای اینکه در نماز میت خوانده می‌شود و پیامبر ان را به عنوان دعا و تعویذ در نظر می‌گرفت و فضایل متعددی دارد محمد بن عبد الوهاب نجدی در کتاب احکام تمنی الموت در ضمن مو افاتش در بخش دوم که فقه است مجلد ۲ص۷۲حدیث مرفوعی را از ابو هریره نقل می‌کند که هر کس وارد قبر ستان شد و سوره فاتحه و اخلاص و الها کم التکاثر را بخواند و بگوید:خدایا ثواب انچه را که خوتندم نثار اهل این قبرستان از مومنین و مومنیت کم روز قیامت شفیع او خواهد بود و بنا به فرض عدم روایتی در این مورد قرایت ان بدعت نیست چون بدعت هر فعلی که در باره قران و سنت و اجماع و قیاس نباشد و تحت یکی از اصول و قواعد اسلام واقع نشود.و حکی القرطبی فی التذکره انه روی فی المنام بعد وفاته عن ذلک و قال کنت اقول ذلک فی الدنیا و الان بان لی ان ثواب القراءه یصل الی المیت کمذهب الائمه الاربعه.تحفه جلد ۷ ص۷۳.شیخ قرطبی در کتاب تذکره این گونه نقل کرده است که شیخ عبد السلام بعد از فوتش در خواب دیدند از وی پر سیدند چرا گفتی ثواب قرایت قران به مرده نمی‌رسد گفت در دنیا چنین گفتم ولی امنون برایم اشکار شده است که ثواب خواندن قران و فاتحه همچنان که امام حنفی و امام مالکی و امام احمد حنبلی و امام شافعی فرموده اند به مرده می‌رسد.

حضرت رسول از امتش خواسته است که به دنبال هوا و هوس و ارزوهای نفس و شیطان نروند و از کسانی که راه راست را فراموش نمو ده اند پیروی ننمایند و همواره دنباله رو اصحاب و یاران و اهل بیت ان حضرت باشند فرموده است یاران و اصحاب من همچون ستارگان هستند روشن و رو شنی بخش هستند به هر کدام از انان اقتدا کنید هدایت یافته اید و راه حق را طی کرده اید و راه را گم نخواهید کرد در دنیا و اخرت (عن النبی ترکت فیکم امرین لن تضلوا ما تمسکتم بهما کتاب الله و سنتی)رواه الامام مالک پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمود دو چیز گران بها در میان شما بر جا گذاشتم که اگر به انها تمسک جویید گمراه نخواهید شد:اول کتاب خدا که به وسیله ی وحی نازل شده و دوم سنت و روش و رفتار پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)قال النبی ص انی تارک فیکم ما ان تمسکتم به لن تضلوا بعدی احدهما اعظم من الاخر کتاب الله حبل الممدود من السما الی الارض و عترتی اهل بیتی رواه الترمذی.

پیامبر ص فرمود پس از مرگ دو چیز ارزشمند در میان شما بر جای می‌گذارم تا به انها توصل کنید و به وسیله انها هیچ کس از شما پس از من در دین و دنیا گمراه و سر گردان نشود اولین و مهمترین انها کلام خداوند است کهع همچون ریسمانی به وسیله وحی از اسمان به زمین نازل شده است و دوم اهل بیت من و منظور ان حضرت از اهل بیت افرادی هستند که خداوند در سوره احزاب ایه ۳۳ انان را معرفی نموده است همانا خداوند می‌خواهد گناه و پلیدی را از شما اهل بیت پیامبر دور کند و مشیت خداوند بر این خواسته استوار است که شما را از گناه ضلالت و گمراهی در امان دارد.

ابن حجر در کتاب صواعق از امام احمد نقل کرده است که این در حق پنج نفر حضرت علی فاطمه حسن و حسین پیامبر ص نازل شده است و برخی از مفسرین بر این باورند که این ایه در حق ال عبا علی فاطمه حسن و حسین نازل شده است همچنان که بوصیری می‌فرماید (مسلم روایت فرموده است)روزی حضرت رسول با عبایی پشمین اراسته و پر از نقش و نگار از منزل خارج شد در ان هنگام حضرت علی و فاطمه و حسن و حسین هر کدام به ترتیب امدند و داخل عبای پیامبر جایی گرفتند سپس پسامبر فرمود اینان اهل بیت و بر گزیده من هستند خداوندا پلیدی و گناه را از انان دور کن و به بهترین وجه پاک و اراسته گردان.تلاوت قران و رفتن بر سر مزار پدر و مادر)فرزندان نباید هیچ گاه از رفتن بر سر مزار والدینشان و قرایت قران غافل شوند چون فرزندان قطعه ای از جسم والدین هستند همچنان پیامبر ص فرموده است فاطمه پاره ای از من است از پیامبر پرسیدند که ایا احترام و ارج نهادن والدین توسط فرزندان تنها در این جهان کفایت می‌کند و پس از مرگ فرزندان مسیو لیتی ندارند قال رسول الله ص ولا یختص برهما بحال الحیاه بل یکون بعد الموت.

تفسیر مراغی سوره اسرا جلد ۵پیامبر ص فرمود خیر تکریم و احترام اولاد مختص به زندگی در این جهان نیست پس از مرگ نیز اولاد پدر و مادر خود را از احسان و نیکی بهره مند سازند.در واقع دستوراتی که در قران و سنت و احکام شرعی پیرامون تمام حواشی و موضوعات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی امده است توسط اصحاب و اهل بیت و امامان اهل سنت و با محک علم و اگاهیشان سنجیده شده و برای ما مسلملنان روشن تر و اشکارتر شده است انان از مشورت و همفکری در مسائل دینی بهره گرفته اند تا ما در امورات دین و دنیا هیچ گونه مشکل و معضلی نداشته باشیم و از هوی و هوس بیگانه و تفرقه اندازان پیروی نکنیم.السلام علیکم و رحمه الله و برکاته التماس دعای خیر.

منبع:وبلاک اهل سنت و جماعت کردستان