نهضت کربلا به روایت آمار
نقش آمار در ارائه سیمای روشنتر از هر موضوع و حادثه، غیر قابل انکار است، لیکن در حادثه کربلا و مسائل قبل و بعد از آن با توجه به اختلاف نقل‌ها و منابع، نمیتوان در بسیاری از جهات، آمار دقیق و مورد اتفاق ذکر کرد. در عین حال بعضی از مطالب آماری، حادثه کربلا را گویاتر می‌کند.
به همین دلیل به ذکر نمونه‌‌هایی از ارقام و آمار میپردازیم: (۱) مدت قیام امام حسین(علیه السلام) از روز امتناع از بیعت با یزید، تا روز عاشورا ۱۷۵ روزطول کشید: ۱۲ روز در مدینه، ۴ ماه و ۱۰ روز در مکه، ۲۳ روز بین راه مکه تا کربلا و ۸ روز در کربلا (۲ تا ۱۰ محرم) منزل‌هایی که بین مکه تا کوفه بود و امام حسین آن‌ها را پیمود تا به کربلا رسید ۱۸ منزل بود(معجم البلدان)
فاصله منزل‌ها با هم سه فرسخ و گاهی پنج فرسخ بود. منزل‌های میان کوفه تا شام ۱۴ منزل بود که اهل بیت(علیه السلام) را در حال اسارت از آن‌ها عبور دادند. نامه‌‌هایی که از کوفه به امام حسین(علیه السلام) در مکه رسید و او را دعوت به آمدن کرده بودند ۱۲۰۰۰ نامه بود (طبق نقل شیخ مفید) بیعت‌کنندگان با مسلم بن عقیل در کوفه ۱۸۰۰۰ نفر، یا ۲۵۰۰۰ نفر و یا ۴۰۰۰۰ نفر گفته شده است. شهدای کربلا از اولاد ابی طالب که نامشان در زیارت ناحیه آمده است ۱۷ نفر.
شهدای کربلا از اولاد ابیطالب که نامشان در زیارت ناحیه نیامده ۱۳ نفر. سه نفر هم کودک از بنی هاشم شهید شدند، جمعا ۳۳ نفر. این افراد به این صورتاند: امام حسین(علیه السلام)۱ نفر، اولاد امام حسین ۳ نفر، اولاد علی(علیه السلام) ۹ نفر، اولاد امام حسن(علیه السلام) ۴ نفر، اولاد عقیل ۱۲ نفر، اولاد جعفر ۴ نفر. غیر از امام حسین(علیه السلام) و بنی‌هاشم، شهدایی که نامشان در زیارت ناحیه مقدسه و برخی منابع دیگر آمده است ۸۲ نفرند. غیر از آنان، نام ۲۹ نفر دیگر در منابع متأخرتر آمده است.
جمع شهدای کوفه از یاران امام ۱۳۸ نفر. تعداد ۱۴ نفر از جمع این جناح حسینی، غلام بودهاند. هدایی که سرهایشان بین قبایل تقسیم شد و از کربلا به کوفه بردند ۷۸ نفر بودند. تقسیم سرها به این صورت بود: قیس بن اشعث، رییس بنی کنده ۱۳ سر، شمر رییس هوازن ۱۲ سر، قبیله بنی تمیم ۱۷ سر، قبیله بنی اسد ۱۶ سر، قبیله مذحج ۶ سر، افرادمتفرقه از قبایل دیگر ۱۳ سر. سید الشهدا هنگام شهادت ۵۷ سال داشت.
پس از شهادت حسین(علیه السلام) ۳۳ زخم نیزه و ۳۴ ضربه شمشیر، غیر از زخمهای تیر بر بدن آن حضرت بود. این ماهی فتاده به دریای خون که هست زخم از ستاره بر تنش افزون، حسین توست. شرکت‌کنندگان در اسب تاختن بر بدن امام حسین ۱۰ نفر بودند. تعداد سپاه کوفه ۳۳ هزار نفر بودند که به جنگ امام حسین آمدند. آن‌چه در نوبت اول آمد تعداد ۲۲ هزار بودند به این صورت: عمر سعد با ۶۰۰۰، سنان با ۴۰۰۰، عروة بنقیس با ۴۰۰۰، شمر با ۴۰۰۰، شبث بن ربعی با ۴۰۰۰. آن‌چه بعدا اضافه شدند: یزید بنرکاب کلبی با ۲۰۰۰، حصین بن نمیر با ۴۰۰۰، مازنی با ۳۰۰۰، نصر مازنی با ۲۰۰۰ نفر.
سیدالشهدا(علیه السلام) روز عاشورا برای ۱۰ نفر مرثیه خواند و در شهادتشان سخنانی فرمود و آنان‌را دعا یا دشمنان آنان را نفرین کرد. اینان عبارتند از: علی‌اکبر، عباس، قاسم، عبدالله بن حسن، عبدالله طفل شیرخوار، مسلم بن عوسجه، حبیب بن مظاهر، حر بن یزید ریاحی، زهیر بن قین و جون و در شهادت دو نفر بر آنان درود و رحمت فرستاد: مسلم و هانی.
امام حسین(علیه السلام) بر بالین ۷ نفر از شهدا پیاده رفت: مسلم بن عوسجه، حر، واضحرومی، جون، عباس، علی اکبر، قاسم. سر سه شهید را روز عاشورا به جانب امام حسین«ع» انداختند: عبد الله بن عمیرکلبی، عمرو بن جناده، عابس بن ابی شبیب شاکری. سه نفر را روز عاشورا قطعه قطعه کردند:علی اکبر، عباس، عبد الرحمن بن عمیر.
مادر ۹ نفر از شهدای کربلا در روز عاشورا حضور داشتند و شاهد شهادت پسر بودند: عبد الله بن حسین (حضرت علی‌اصغر(علیه السلام) که مادرش رباب بود)، عون بن عبدالله جعفر (مادرش زینب)، قاسم بن حسن (مادرش رمله)، عبدالله بن حسن (مادرش بنت شلیل جیلیه)، عبدالله بن مسلم (مادرش رقیه دختر علی(علیه السلام))، محمد بن ابی‌سعید بن عقیل، عمرو بن جناده، عبدالله بن وهب کلبی (مادرش ام وهب)، علی اکبر(بنا به نقلی مادرش لیلی که ثابت نیست)
۵ کودک نابالغ در کربلا شهید شدند: عبدالله رضیع شیرخوار امام حسین(حضرت علی‌اصغر)، عبدالله بن حسن، محمد بن ابی‌سعید بن عقیل، قاسم بن حسن، عمرو بن جناده انصاری. ۵ نفر از شهدای کربلا، از اصحاب رسول خدا بودند: انس بن حرث کاهلی، حبیب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه، هانی بن عروه، عبد الله بن بقطر عمیری.
در رکاب سیدالشهدا(علیه السلام)، تعداد ۱۵ غلام شهید شدند: نصر و سعد (از غلامانعلی(علیه السلام)، منحج (غلام امام مجتبی(علیه السلام)، اسلم و قارب (غلامان امام حسین(علیه السلام)، حرث غلام حمزه، جون غلام ابوذر، رافع غلام مسلم ازدی، سعد غلام عمر صیداوی، سالم غلام بنی المدینه، سالم غلام عبدی، شوذب غلام شاکر، شیب غلام حرث جابری، واضح غلامحرث سلمانی. این ۱۴ نفر در کربلا شهید شدند. سلمان غلام امام حسین(علیه السلام) که آن حضرت او را به بصره فرستاد و آن‌جا شهید شد.
۲ نفر از یاران امام حسین(علیه السلام) روز عاشورا اسیر و شهید شدند: سوار بن منعم و موقع بن ثمامه صیداوی. ۴ نفر از یاران امام در کربلا پس از شهادت آن حضرت به شهادت رسیدند: سعد بنحرث و برادرش ابو‌الحتوف، سوید بن ابی‌مطاع (که مجروح بود و محمد بن ابی‌سعید بن عقیل. ۷ نفر در حضور پدرشان شهید شدند: علی‌اکبر، عبدالله بن حسین، عمرو بن جناده، عبدالله بن یزید، عبید‌الله بن یزید، مجمع بن عایذ، عبد‌الرحمن بن مسعود.
۵ نفر از زنان از خیام حسینی به طرف دشمن بیرون آمده و حمله یا اعتراض کردند: کنیز مسلم بن عوسجه، ام وهب زن عبدالله کلبی، مادر عبدالله کلبی، زینب کبری، مادر عمرو بن جناده. زنی که در کربلا شهید شد مادر وهب(همسر عبدالله بن عمیر کلبی) بود.
زنانی که در کربلا بودند: زینب(سلام الله علیها)، ام کلثوم(سلام الله علیها)، فاطمه، صفیه، رقیه، ام‌هانی (این ۶ نفر ازاولاد امیر المؤمنین(علیه السلام) بودند) فاطمه و سکینه (دختران سیدالشهدا(علیه السلام)، رباب، عاتکه، مادر محسن بن حسن، دختر مسلم بن عقیل، فضه نوبیه، کنیز خاص حسین، مادر وهب بن عبدالله.*
*منبع: کتاب فرهنگ عاشورا، جواد محدثی.
ایکنا
سایت شیعه نیوز
