آیا صحابه به عایشه ناسزا گفته‌اند؟
پاسخ:
در دیدگاه اهل سنت، عایشه همسر رسول خدا صلی الله علیه وآله جایگاه خاصی دارد؛ به طوری که توهین کنندگان به عایشه را کافر و... نامیده و فتوی به وجوب به قتل آن‌ها داده‌اند؛ از طرف دیگر اهل سنت عدالت تمامی اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وآله را قطعی می‌دانند.
مدارک این مطلب را در مقدمه مقاله «مشروعیت سب ولعن از دیدگاه اهل سنت» به صورت کامل آورده‌ایم.
حال در این جا به مواردی اشاره می‌شود که همین اصحاب که عدالت همه آن‌ها قطعی است، به عایشه همسر رسول خدا صلی الله علیه وآله جسارت‌ها و توهین‌های زشتی کرده‌اند که در ادامه به مدارک آن‌ها اشاره خواهد شد.
صحابه‌ای که به عایشه دشنام داده‌اند
در کتب اهل سنت آمده است که تعدادی از صحابه به عایشه، دشنام داده‌اند، اینان عبارتند از:
گروهی از صحابه در ماجرای افک (طبق نظر اهل سنت):
عن عَایِشَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم خَطَبَ الناس فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَی علیه وقال ما تُشِیرُونَ عَلَیَّ فی قَوْمٍ یَسُبُّونَ أَهْلِی ما عَلِمْتُ علیهم من سُوءٍ قَطُّ...
صحیح البخاری ج ۶ ص ۲۶۸۳ ش ۶۹۳۶
عایشه از رسول خدا ’ روایت می‌کند که برای مردم سخنرانی نمودند ؛ پس ستایش و ثنای خداوند کرده و فرمودند: در مورد گروهی که خانواده من (عایشه در قضیه افک) را دشنام می‌دهند و من در گذشته از ایشان هیچ بدی ندیده‌ام، چه نظری را به من پیشنهاد می‌کنید؟...
ناسزای عثمان بن عفان به عایشه:
ثم أقیمت الصلاة فتقدم عثمان فصلی فلما کبر قامت امرأة من حجرتها فقالت أیها الناس اسمعوا قال ثم تکلمت فذکرت رسول الله صلی الله علیه وسلم وما بعثه الله به ثم قالت ترکتم أمر الله وخالفتم رسوله أو نحو هذا ثم صمتت فتکلمت أخری مثل ذلک فإذا هی عایشة وحفصة قال فلما سلم عثمان أقبل علی الناس فقال إن هاتان الفتانتان فتنتا الناس فی صلاتهم وإلا تنتهیان أو لاسبنکما ما حل لی السباب...
الجامع معمر بن راشد ج ۱۱ ص ۳۵۵ -مصنف عبد الرزاق ج ۱۱ ص ۳۵۶
نماز برپا شد و عثمان جلو رفته و تکبیر گفت ؛ در این هنگام زنی از حجره خویش ایستاده و گفت: ای مردم بشنوید و سپس در مورد رسول خدا ’ سخن گفته و گفت اوامر رسول خدا ’ را ترک کردید و با وی مخالفت کردید و... سپس سکوت کرد ؛ سپس دیگری ایستاده و همین سخنان را گفت ؛ و آن دو زن عایشه و حفصه بودند ؛ وقتی که عثمان سلام نماز را داد گفت: این دو زن فتنه گر مردم را در نماز به فتنه انداختند و اگر از این کار دست برندارند هر دشنامی که به ذهنم برسد به ایشان خواهم داد!!!
ناسزای حکیم بن جبلة به عایشه:
۱- وکان حکیم بن جبلة فیمن غزا عثمان (رض) وکان یسب عایشة (رض)
مقتل الشهید عثمان ج۱ ص۲۲۸
حکیم بن جبله از کسانی بود که با عثمان جنگید و به عایشه دشنام می‌داد.
۲- فغاداهم حکیم بن جبلة وهو یسب وبیده الرمح فقال له رجل من عبد القیس من هذا الذی تسبه قال عایشة قال: یا بن الخبیثة أ لأم المؤمنین تقول هذا؟
الکامل فی التاریخ ج۳ ص۱۰۷.
پس حکیم بن جبله در حالیکه دشنام می‌داد و نیزه‌ای در دست داشت، به آنان حمله کرد ؛ شخصی از عبد‌القیس به او گفت: چه کسی را دشنام می‌دهی؟
پاسخ داد: عایشه را.
گفت: ای فرزند زن ناپاک ؛ آیا به ام‌المومنین چنین می‌گویی؟...
ترجمه حکیم بن جبله
ابن اثیر در مورد او می‌گوید:
قال ابن الأثیر: أدرک النبی صلی الله علیه وسلم... وکان رجلا صالحا له دین مطاعا فی قومه وهو الذی بعثه عثمان علی السند....
أسد الغابة لابن الأثیر ج ۲ ص ۴۰.
او رسول خدا ’ را درک کرده است... شخص صالح، دین‌دار و از روسای قوم خویش بود و او بود که عثمان او را والی بر سند کرد.
ابن حجر نیز در الاصابة او را از صحابه می‌داند:
الإصابة ج ۲ ص ۱۸۱
الأعلام لخیر الدین الزرکلی ج ۲ ص ۲۶۹.
ناسزای زینب بنت جحش همسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به عایشه:
گذشت که در بخاری و مسلم و سنن ابی داود آمده است که او به عایشه دشنام داد و عایشه نیز متقابلا به او دشنام داد:
فَأَرْسَلْنَ زَیْنَبَ بِنْتَ جَحْشٍ فَأَتَتْهُ فَأَغْلَظَتْ وَقَالَتْ إِنَّ نِسَاءَکَ یَنْشُدْنَکَ اللَّهَ الْعَدْلَ فی بِنْتِ بن أبی قُحَافَةَ فَرَفَعَتْ صَوْتَهَا حتی تَنَاوَلَتْ عَایِشَةَ وَهِیَ قَاعِدَةٌ فَسَبَّتْهَا
صحیح البخاری ج ۲ ص ۹۱۱ ش ۲۴۴۲ کتاب الهبة بَاب من أَهْدَی إلی صَاحِبِهِ وَتَحَرَّی بَعْضَ نِسَایِهِ دُونَ بَعْضٍ
همسران پیامبر زینب بنت جحش (همسر پیامبر) را فرستادند.
او به نزد پیامبر ’ آمده و به درشتی سخن گفت! و افزود که زنان تو از تو می‌خواهند که عدالت را بین زنان اجرا کنی! و صدای خویش را بالا برد! و سپس سخن خود را به سوی عایشه متوجه کرده در حالی که او نشسته بود، به عایشه دشنام داد!
همین روایت را مسلم با کمی اختلاف در مضمون ذکر کرده است:
فَأَرْسَلَ أَزْوَاجُ النبی صلی الله علیه وسلم زَیْنَبَ بِنْتَ جَحْشٍ زَوْجَ النبی صلی الله علیه... فقالت یا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ أَزْوَاجَکَ أَرْسَلْنَنِی إِلَیْکَ یَسْأَلْنَکَ الْعَدْلَ فی ابْنَةِ أبی قُحَافَةَ قالت ثُمَّ وَقَعَتْ بِی فَاسْتَطَالَتْ علی
صحیح مسلم ج ۴ ص ۱۸۹۱ ش ۲۴۴۲ کتاب فضایل الصحابه باب فی فضل عایشه
زنان پیامبر زینب دختر جحش، همسر پیامبر را به نزد آن حضرت فرستادند... او گفت: ای رسول خدا! همسران تو مرا فرستاده‌اند و از تو می‌خواهند که در مورد عایشه عدالت را اجرا کنی ! و سپس به من دشنام داد. و مدتی طولانی چنین کرد.
ناسزای صفیه همسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به عایشه:
أخبرنا محمد بن عمر أخبرنا محمد بن عبد الله بن جعفر عن بن أبی عون قال قالت عایشة کنت أستب أنا وصفیة فسببت أباها فسبت أبی وسمعه رسول الله صلی الله علیه وسلم فقال یا صفیة تسبین أبا بکر یا صفیة تسبین أبا بکر
الطبقات الکبری ج ۸ ص ۸۰، اسم المؤلف: محمد بن سعد بن منیع أبو عبدالله البصری الزهری الوفاة: ۲۳۰، دار النشر: دار صادر - بیروت
عایشه گفته است که من و صفیه به یکدیگر دشنام می‌دادیم! من به پدر او دشنام دادم ؛ او نیز به پدر من دشنام داد! رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) سخن او را شنیده و فرمودند: ای صفیه! به ابوبکر دشنام می‌دهی؟!
مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)
مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)
