چرا خداوند، ابراهیم (علیه السلام) را به دوستی برگزید؟
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
بر شما باد به برپایی نماز شب؛ زیرا این عمل، شیوه بندگانی است که با آن به پروردگارشان نزدیک می‌شوند و از گناهان پاک می‌گردند.[۱] حاملان قرآن و شب زنده‌داران، بزرگواران و آبرومندان امتم هستند.[۲] بهترین شما کسی است که سخنان پاکیزه گوید و میهمان پذیر باشد و طعام دهد و شب هنگام در حالی که مردم خوابند، برخیزد و نماز بگزارد.[۳]
از امام صادق(علیه‌السلام) روایت شده که هر کس در پایان نماز وتر، هفتاد مرتبه «استغفر الله ربی و اتوب الیه» بگوید و تا یک سال بر آن مداومت کند نام او در زمره «المستغفرین بالاسحار»[۴] نگاشته می‌شود.[۵]
و نیز روایت است که خدای تعالی به حضرت داوود وحی فرمود: ای داود، همواره در تاریکی شب استغفار کن، که هر کس وقتی مردم خوابند، تنها برای من به نماز بایستد، فرشتگانم را فرمان دهم تا برای او استغفار کنند و بهشت ویژه من او را آرزو کند و هر تر و خشکی برای او دعا خواند.[۶]
ای داود! همانا من بندگانی دارم که از میان دیگران مرا دوست می‌دارند و من هم آنان را دوست دارم. آن‌ها مشتاق من‌اند و من نیز مشتاق آنانم؛ آنان مرا یاد می‌کنند، من هم آن‌ها را یاد می‌کنم، آنان به من می‌نگرند، من نیز به آنان می‌نگرم (ای داود!) اگر تو نیز به طریقت آنان گام نهی تو را هم دوست خواهم داشت و چنانچه از راه آنان بازگردی تو را دشمن می‌دارم.
(داود) گفت: پروردگارا! نشانه اینان چیست؟
خداوند فرمود: چشم به سایه روز دوخته‌اند؛ چنان‌که چوپان به رمه خود چشم دوخته است، اینان غروب آفتاب را آرزو دارند، چونان که پرنده بازگشت به سوی لانه‌اش را آرزو می‌کند و چون شب همه جا را بپوشاند و با تاریکی درآمیزد و بسترها پهن گردند و تخت‌خواب‌ها برپا شوند و هر دوستداری با دوستدارش خلوت کند، اینان قدم‌هایشان را به سوی من می‌گمارند و گونه‌هایشان را (بر زمین) می‌گسترانند و با سخنان من مرا می‌خوانند و به خاطر نعمت‌هایم نشسته، ایستاده، در حال رکوع و سجده لابه کرده، ضجه می‌زنند و گاه گریه‌کنان آه می‌کشند و شکوه می‌کنند، من آنان را می‌بینم که به خاطر من چه تحملی می‌کنند و می‌شنوم که از دوستی (دوری) ام گلایه دارند.
(ای داود) نخستین چیزهایی که به آنان می‌دهم سه چیز است؟
۱ـ از نور خویش در دل‌هایشان می‌افکنم (در نتیجه) آنان از من آگاه می‌شوند؛ چونان که من از آنان آگاهم.
بر او علم یک ذره پوشیده نیست که پیدا و پنهان به نزدش یکی است
۲ـ اگر آسمان‌ها و زمین و هر آنچه در آن‌هاست، در ترازوی عملشان قرار گیرد، من همه این‌ها را اندک می‌شمارم.
۳ـ رویکردم به سوی آنان است،
(ای داوود) از نگاه تو، آنکه را من به سویش رو کنم (آیا) کسی می‌داند که می‌خواهم چه به او عطا کنم؟[۷]
پیامبر(صلی الله علیه و آله) می‌فرماید:
خداوند ابراهیم(علیه‌السلام) را به دوستی بر نگزید؛ جز به این خاطر که میهمان نواز بود و در حالی که مردم به خواب بودن او به نماز شب می‌ایستاد.[۸]
به نیمه شب که همه مستِ خوابِ خوش باشند من و خیال تو و ناله‌های دردآلود
امام خمینی(ره) ذیل همین روایت می‌فرماید:
«در فضیلت نماز شب تنها همین روایت برای اهل آن بسنده است، ما نمی‌دانیم خلعت خلت (دوست شدن با خداوند) چه خلعتی است و این که حق تعالی بنده‌ای را به دوستی برگزیند، چه مقامی است؟ تمام عقل‌ها از تصور آن درمانده‌اند؛ اگر همه بهشت‌ها را به خلیل (دوست خدا) بدهند، او به آن‌ها نگاه هم نکند؛ برای مثال، اگر کسی را دوست بداری و او نزد تو عزیز باشد و برتو وارد شود، تو با وصال جمال و دیدار او از هر ناز و نعمتی باز مانی و بی‌نیاز گردی، و این مثل با دوستی حق تعالی بسیار بی‌تناسب و فرق بین مشرقین است.[۹]
چنانچه بیداری شب انسان را به حقیقت و سرّ نماز آگاه کند و با ذکر و فکر حق انس بگیرد و شب‌ها، مطیه[۱۰] معراج قرب او شود، که دیگر جز جمال جمیل حق برای او چیزی نتواند بود.»[۱۱]
از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) روایت است که: هرگاه خداوند نماز شب را روزی مرد و زنی می‌فرماید و او از خواب برخیزد و با اخلاص تنها برای خدا وضوی کاملی بسازد و با نیتی راستین و دلی درست و دور از بدی‌ها و با خشوع و دیده‌ای گریان به نماز بایستد، خداوند نه صف از ملایکه را پشت سر او قرار می‌دهد؛ چونان که عدد هر صف را جز خداوند کسی نتواند بشمارد؛ به گونه‌ای که یک سر صف در مشرق و طرف دیگر آن در مغرب باشد و چون از نماز فارغ شود، به عدد ملایکه بر او درجات بنویسند.[۱۲]
=============================================
[۱]- رموز نماز، ص ۱۸۹. برگرفته از، کتاب دعوات ابن راوندی.
[۲]- نک: صدوق، خصال.
[۳]- بحارالانوار.
[۴]- سوره آل عمران: آیه ۱۷.
[۵]- محاسن برقی: ص ۵۴ ـ مجمع البیان و تفسیر نورالثقلین، ذیل آیه یاد شده ـ خصال صدوق، ح ۱۱۸۴ ـ وسایل الشیعه: باب ۱۰.
[۶]- نک: میرزا جواد ملکی تبریزی، رساله لقاء الله: ص ۱۲۹.
[۷]اسرار الصلوة: ص ۴۵۴ـ۴۵۶.
[۸]- میزان الحکمة: ج ۵، ص ۴۱۷، ح ۱۰۴۳۸.
[۹]- نک: اربعین حدیث، حضرت امام خمینی: ج ۱، ص ۲۰۳.
[۱۰]- چهارپایی که بر آن سوار شوند. فرهنگ عمید
[۱۱]- ر.ک: اربعین حدیث: ص ۲۰۴.
[۱۲]- وسایل الشیعه: ج ۵، ح ۲۹ ـ بحارالانوار: ج ۸۴، ص ۱۳۶ ـ امالی صدوق: ص ۲۴ ـ میزان الحکمة: ج ۵، ص ۴۱۹، ح ۱۰۴۵۲.
مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام
مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام
